بلایا، حوادث غیر قابل پیش بینی می باشند که بایستی به موقع مدیریت شوند. در تمام طول چهار فاز مدیریت بلایا، اطلاعات وضعیت موجود بایستی در اختیار مدیران قرار گیرند تا بموقع تصمیم گیری و اقدام نمایند. رسانه های اجتماعی از طریق اینترنت، تبادل اطلاعات آنلاین بین کاربران ایجاد می کنند و در شرایط بلایا و فوریت ها از روش های ارتباطی خیلی مهم می باشند زیرا سایر روشهای ارتباطی معمول، ممکن است از بین رفته باشند. رسانه های اجتماعی از طریق پنج ویژگی مشخص که شامل جمع پذیری[1]، اتصال پذیری[2]، جامعیت[3]، شفافیت[4]، و مشارکت[5] می باشند نقش واضح و فزاینده ای در مدیریت بلایا ایفا می کنند. یکی از چالش های اصلی مدیریت بلایا، خطرات برقراری ارتباط با مردم است. در بعضی موارد، مردم ممکن است به دنبال افزایش آگاهی خود از پیدایش خطرات باشند، در حالی که دیگران ممکن است بدنبال اجنتاب از واکنش ها باشند. رسانه های اجتماعی به عنوان یک فرصت جهت توزیع سریع اطلاعات ضروری در بین مردم می باشند که با واکنش آنها، پیامدهای بلایا کاهش پیدا می کند.  امروزه طیف گسترده ای از شبکه های اجتماعی با استفاده از موبایل، تبلت، کامپیوتر در دسترس مردم قرار دارد و دسترسی به اطلاعات آنلاین برای آنها تسهیل شده است. شبکه های اجتماعی از طریق انتشار گسترده و سریع اطلاعات آنلاین می توانند نقش برجسته ای در اطلاع رسانی حوادث و بلایا و کاهش خطرات ناشی از آنها داشته باشند. بنابراین استفاده از شبکه های اجتماعی می تواند بدلایل زیر نقش مهمی در کاهش خطرات ناشی از بلایا داشته باشد:

- انتشار اطلاعات رسمی هواشناسی از طریق شبکه های اجتماعی به عنوان سیستم هشدار اولیه می تواند با مطلع نمودن کاربران از خطرات احتمالی و نیز کسب آمادگی در برابر خطرات احتمالی نقش برجسته ای در کاهش میزان مرگ و میر و خسارت های اقتصادی بدنبال تغیرات آب و هوایی بویژه سیل را داشته باشد.

- هشدار علائم اپیدمی بیماری ها از طریق شبکه های اجتماعی در مراحل اولیه اپیدمی می تواند نقش مهمی در کنترل و گسترش اپیدمی داشته باشند. کاربران با شناخت علائم اپیدمی و بکار بردن روش های پیشگیری می توانند از انتشار بیماری جلوگیری کنند.

- بدنبال وقوع سیل، احتمال آلودگی منابع آب وجود دارد و بیماری های گوارشی بدنبال آلودگی منابع آب به سرعت گسترش پیدا می کنند که می تواند منجر به طغیان بیماری شود. بنابراین با انتشار هشدارها و اخطاریه های رسمی از طریق شبکه های اجتماعی می توان مردم از مصرف آب منع نمود تا از ابتلا به بیماری جلوگیری شود.

- وقوع زلزله منجر به تخریب زیر ساخت های هر جامعه می شود و دسترسی به اطلاعات از طریق روش های ارتباطی معمول امکان پذیر نمی باشد با توجه به عدم تخریب شبکه های اینترنت در زمان وقوع زلزله، مدیران می توانند از طریق رسانه های اجتماعی اطلاعات لازم از محل وقوع حادثه را بصورت آنلاین دریافت نموده سپس تصمیم گیری لازم جهت اقدام انجام دهند و همچنین مردم را از وضعیت حادثه آگاه نموده که این امر می تواند نقش مهمی در کاهش شایعات، رعب و حشت در جامعه و پاسخ بهتری به حادثه داشته باشند. 

[1] Collectivity

[2] Connectivity

[3] Completeness

[4] Clarity

[5] Collaboration

نویسندگان: دکتر داود پیرانی، دکتر علی صاحبی

منبع:

Pirani, D., Sahebi, A. The Role of Social Media in Disasters. Journal of Disaster and Emergency Research, 2020; 3(1): 5-6.

 کپی با ذکر منبع وبسایت جامع سلامت در حوادث و بلایا مجاز می باشد.